Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının, kentte zelzelede yıkılan binalardaki kusurların tespitine ait başlattığı soruşturma, “Deprem Soruşturma Bürosu”nda vazifeli bir cumhuriyet başsavcı vekili ve üç savcı tarafından sürdürülüyor.
Fırat Üniversitesi (FÜ) Mühendislik Fakültesi İnşaat Kısmınca oluşturulan eksper heyetinin hazırladığı raporun yanı sıra savcılığın kapsamlı bir rapor için talebi üzerine İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğünce görevlendirilerek kente gelen 6 kişilik eksper heyeti, merkez Bağlar ilçesindeki Mevlana Halit Mahallesi’ndeki Hisami Apartmanı ve Pir Şamil Mahallesi’ndeki Dündar Apartmanı’na ait incelemelerini tamamladı.
Deprem sonrası alanda yapılan çalışmalar, yapıdan alınan numunelerin laboratuvar sonuçları, kelam konusu yapının arşiv kayıtları ile projelerin incelenmesi sonucu hazırlanan kapsamlı rapor, soruşturma evrakına eklendi.
Depremlerde çökme sonucu 99 kişinin hayatını kaybettiği Hisami Apartmanı ile ilgili hazırlanan raporda, binanın 1990’lı yıllarda ruhsatsız ve kaçak olarak yapıldığı bildirildi.
Yapının belediye arşiv belgesinin bulunmadığı belirtilen raporda, hasebiyle yapı ruhsatı, ruhsat ekleri, mimari, statik betonarme ve tesisat projelerinin olmadığı kaydedildi.
Binanın 1975 zelzele yönetmeliğinde tanımlanan en düşük beton sınıfı dikkate alındığında dahi beton karot numunelerinin kelam konusu sınıfı sağlamadığı, betonarme imalatlarının TS500 ile 1975 zelzele yönetmeliğindeki konstrüktif şartlara uygun olarak yapılmadığı, bodrum katında kolon kesmeye yönelik bulguya rastlanılmadığı ve bina bodrum kolonlarına güçlendirme yapıldığı tabir edilen raporda, binanın yapı kullanım müsaade evrakının bulunmadığı aktarıldı.
DENETİMSİZ BİÇİMDE KOLONLARA MANTOLAMA YAPILDIĞI TESPİT EDİLDİ
Raporun sonuç kısmında şunlar yer aldı:
“Hisami Apartmanı’nın ruhsatsız ve projesiz inşa edilmesi, gereç özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve personellik yanılgıları, binanın kontrolsüz olarak yapılmış olması ve denetimsiz biçimde kolonlarda mantolama yapılarak taşıyıcı sisteme müdahale yapılması nedeniyle yıkılmış olduğu görüşünü varılmıştır. Binanın projesiz, ruhsatsız ve kontrolsüz yapılması nedeniyle inşaata müsaade veren arsa sahibi ve inşaatı yapan bina müteahhidi ile bina müteahhidinin işi bıraktıktan sonra işi tamamlayanların, binanın kimi kolanlarına projesiz, ruhsatsız ve kontrolsüz bir biçimde mantolama yapılarak taşıyıcı sisteme müdahale edenlerin, binanın projesiz, ruhsatsız ve kontrolsüz olarak yapılmasına müsaade eden gerekli yasal süreçleri yapmayan ilgili belediye ve varsa başka kurum yetkililerinin sorumlu olduğu görüş ve kanaatlerine ulaşılmıştır.”
Heyet, merkez Bağlar ilçesindeki Pir Şamil Mahallesi’ndeki Dündar Apartmanı’na ait de incelemelerini tamamladı.
Deprem sonrası alanda yapılan çalışmalar, yapıdan alınan numunelerin laboratuvar sonuçları, kelam konusu yapının arşiv kayıtları ile projelerin incelenmesi sonucu hazırlanan kapsamlı rapor, soruşturma belgesine eklendi.
Depremlerde çökme sonucu 38 kişinin hayatını kaybettiği Dündar Apartmanı ile ilgili hazırlanan raporda, binanın 1992-1999 yılları ortasında kaçak olarak yapıldığı bildirildi.
Yapının belediye arşiv belgesinin bulunmadığı belirtilen raporda, hasebiyle yapı ruhsatı, ruhsat ekleri, mimari, statik betonarme ve tesisat projelerinin olmadığı kaydedildi.
Binanın 1975 sarsıntı yönetmeliğinde tanımlanan en düşük beton sınıfı dikkate alındığında dahi beton karot numunelerinin kelam konusu sınıfı sağlamadığı, betonarme imalatlarının TS500 ile 1975 zelzele yönetmeliğindeki konstrüktif şartlara uygun olarak yapılmadığı, taban katında kolon kesmeye yönelik bulguya rastlanılmadığı söz edilen raporda, binanın yapı kullanım müsaade dokümanının bulunmadığı kaydedildi.
BİNA 2 DEFA YANGINDAN ETKİLENMİŞ
Raporda, binanın 2013 ve 2014’te 2 kere yangın geçirdiği ve binanın yangından etkilenip etkilenmediği araştırılmadan kullanılmaya devam edildiğinin belirlendiği tabir edildi.
Raporun sonuç kısmında şunlar yer aldı:
“Dündar Apartmanı’nın ruhsatsız, projesiz ve kaçak olarak inşa edilmesi, gereç özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve personellik yanlışları, binanın kontrolsüz olarak yapılmış olması nedeniyle yıkılmış olduğu görüşüne varılmıştır. Binanın projesiz, ruhsatsız ve kontrolsüz yapılması nedeniyle inşaata müsaade veren arsa sahibi ve inşaatı yapan bina müteahhidinin, binanın projesiz, ruhsatsız ve kontrolsüz olarak yapılmasına, kullanılmasına müsaade eden ve gerekli yasal süreçleri yapmayan ilgili belediye ve varsa öteki kurum yetkililerinin sorumlu olduğu görüş ve kanaatlerine ulaşılmıştır.”
