Self determinasyon ya da Türk Lisan Kurumu tarafından tavsiye edilen biçimiyle kendi yazgısını tayin hakkı, alışılmış manada ulusların kendi geleceklerini belirlemesi kavramıdır. Genel olarak, milletlerin kendi siyasal durumlarını, ekonomik, toplumsal ve kültürel manada izleyecekleri yolu kendi istençleriyle belirlemeleri biçiminde tanım edilir. Buna nazaran; kendi geleceğini belirleme hakkı sadece ulusun kendisine aittir; kimse ulusun hayatına zorla müdahale etme, okullarını ve başka kurumlarını yok etme, gelenek ve göreneklerine saldırma, lisanını baskı altına alma ve özgürlüklerini kısıtlama hakkına sahip değildir. Söz İngilizce “Self determinatio”n sözünden türetilmiştir.
Birleşmiş Milletler, devletlerin toprak bütünlüğünün self determinasyon hakkından daha önde olduğunu kabul etmektedir. Birleşmiş Milletler Genel Heyeti periyot sözcüsü Miroslav Lajcak; self determinasyonun temel bir hak olmakla birlikte bu hakkın kullanılabilmesi için iki kaide koşulduğunu söz etmiştir;
Bu hak kullanılırken devletlerin toprak bütünlüğü ihlal edilmeyecektir.
Bu hak kullanılırken sıkıntıya taraf olan herkes mutabakat halinde olacaktır.
KAVRAMIN TARİHİ
Kökü bakımından Fransız ihtilali sırasında 1795 tarihinde yayınlanan insan ve vatandaş hakları demecine denk gitmektedir. Bu tabirin birinci kullanımı ulus devlet kavramının şekillenmeye başladığı 18.yy.’a götürülebilirse de, kavramın çağdaş manada oluşumu 20. yy başlarındaki kullanımıdır. Bu kavram Bolşevik başkan Vladimir Lenin tarafından 1914 yılında lisana getirilmiş, akabinde I. Dünya Savaşı yıllarında ve sonrasında ABD Lideri Woodrow Wilson terimi sık sık kullanmıştır. Fakat terim Wilson Unsurları olarak bilinen 14 unsurluk bildirgenin hiçbir unsurunda yer almamıştır.
