Schengen vizesine yönelik olarak problemlerin bir AB’ye üye ülkelerin ayağı bulunuyor, bir de Türkiye ayağı bulunuyor.
AB’ye üye ülkeler ayağının da iki kısmı var. Bir hizmet sunucu ayağı, bir de konsolosluk ayağı.
1-Hizmet sunucu ayağında Pandemi periyodunda vize müracaatlarında yaşanan azalmaya müteakip olarak VSF üzere kuruluşlar işçi azalttılar. Pandeminin sona ermesiyle birlikte işçi sayısını artırmaya çalıştılar fakat pandemi devri öncesi yani Mart 2020 düzeyine gelemediler.
2- Avrupa Komitesi, 2022 yılından beri hizmet sunucu firmalar ve taşeronlara cezai mueyide uygulamaya başladı. Bilhassa eksik evrak, vize alıp geri dönmeyen üçüncü ülke vatandaşları, eksik tarama vs üzere. Hal bu türlü olunca, cezai sürece tabi tutulmamak için, taşeron firmalar “kraldan daha kralcı” oldular, çok tutucu davranmaya başladılar.
3- Schengen’e üye her bir ülke, vize hizmet sunucu nezdinde kotalı süreç gerçekleştiriyor. Örneğin, Polonya’nın 2022 yılına istinaden kotası günlük 200 süreç idi. Bu fiyatı Polonya hükümeti VSF üzere firmalara ödüyor.
4- Gidilecek olan ülkelere nazaran istenilen evrak adedi ve tipi çok farklı.
5- Taşeron firmalar teamüller dışında da evrak isteme salahiyetine sahip oldukları için, burada bir abartı ya da suistimal de kelam konusu oluyor.
AB ÜLKELERİ NEDEN VİZE VERMİYOR?
AB’ye üye ülkelerdeki meselelerin listesine gelince.
– AB’ye üye ülkelerin konsolosluklarında çalışan insan sayısının azalmış olması. Hollanda, Estonya, Fransa üzere taşeron hizmet firmasının kontrolden makus not aldığı gerekçesiyle evrak denetim süreçlerinin tekrar konsoloslukta yapılması.
– “Mülteci” kökenli Türk vatandaşlarından duyulan kuşku.
– AB ülkelerinden siyasi sığınma talebinde bulunup reddedilmiş olan ve daha sonra Türk vatandaşlığına geçmiş bireylerin süreçlerinin eski kayıtlara nazaran yapılması.
– VSF üzere firmalara günlük süreç kontenjanını düşük tutan ülkeler.
Bir de alışılmış Türkiye ayağı bulunuyor. Bu ayağın Türkiye Cumhuriyetini ilgilendiren kısım ile Türk vatandaşlarından kaynaklanan problemler bulunuyor.
Önce Türk vatandaşlarından kaynaklanan sıkıntıları listelemek gerekiyor.
Bilindiği üzere iki kabul süreci bulunuyor. Birinci kabul süreci vize randevusunu aldıktan sonra aracı firmaya gereken evrakların teslim edilme süreci. Akabinde, konsolosluklar üzerinden de vizeyi verme süreci.
BAŞVURULARIN YARISI KABUL EDİLMİYOR İDDİASI
AB ülkeleri Türk vatandaşlarının taleplerinin yüzde 50’sini reddediyor halindeki yaklaşım hem hakikat hem de değil. Bu kısmı de açalım;
Aracı kurumlar ve konsolosluklar:
Asgari yükümlülükte olan eksik evrakı olan vatandaşların makul müddet içerisinde evraklarını tamamlamamaları halinde otomatik olarak süreci durdurup reddediyor.
Keyfi vize talebinde bulunan ve öncelikli muhtaçlık listesinde olmayan şahısların taleplerini de otomatik olarak reddediyor.
Bir de Türkiye’ye geri döneceğinin garanti olmayan şahısların müracaatları, yahut Türkiye ile bağları gereğince “sağlam” olmayan şahısların talepleri reddediliyor.
Bu çerçevede bir kıymetlendirme yapmak gerekiyorsa şayet, eksik müracaat oranı yüzde 35 puan, yüzde 15 puan da vize ret oranı. Toplam yüzde 50 sayısı çıkıyor.
TÜRKLER VE TÜRKİYE’YLE İLGİLİ PROBLEMLER NELER?
Türk vatandaşların davranışından kaynaklanan problemlerin listesine gelince.
– Evrak ve dokümanlarda eksiklikler.
– Yanlı/eksik beyan
– Ekonomik durumu kısıtlı/mali koşulları yerine getirmeme.
– Schengen bölgesinden geri dönmeyenlerin oranında artış görülmesi.
– Schengen ihlallerinin artması. Yani vize müddetini geçirdikten sonra dönen bireyler.
– AB’ye üye bir ülkede siyasi sığınma müracaatında bulunup reddedildikten sonra Türk vatandaşlığına geçen yabancı asıllı şahıslar.
– Türk vatandaşlarının AB ülkelerine yaptıkları siyasi sığınma müracaatında yaşanan “olağandışı” artış. Frontex’in sayılarına nazaran 2021 yılında sığınma talebinde bulunan Türk vatandaşı sayısı 21 000 civarındaydı. 2022 yılında bu sayı 42 bine ulaştı.
– Vize mühletinden sonra Türkiye’ye dönüş yapmayanların oranı her sene maalesef yükseliyor.
– Toplumsal medya paylaşımları izleniyor ve takip ediliyor. Burada yapılan paylaşımlar da incelenerek, şahısların Türkiye’ye dönme ihtimali olup olmadığı araştırılıyor.
– AB ülkelerine yönelik hakarette bulunup vize başvurusu yapanları kimileri da olumsuz istatistiklere takılmıyor değiller.
Bir de Türkiye’yi ilgilendiren sıkıntılar var.
1-Ekonomi. Örneğin taban günlük geçim hesabı 60 euro yani 1500 TL. Hal bu türlü olunca 1 haftalık vize mühleti için 10 günlük geçim parası hesaplanıyor. Bir öteki deyişle, müracaatta bulunan kişinin ortalama 45 000 TL geliri olması gerekiyor. Birçok kişi çalışmış olduğu şirket üzerinden müracaatta bulunup, seyahat masrafları da şirket tarafından karşılanacağı için zahmet yaşanmıyor. Fakat şirketin vergi borcu, yahut maddi durumu da değer teşkil ediyor.
2- “Siyasi sığınma” talebinde bulunanların adedinde yaşanan artış.
3- Beyin göçüne karşı tedbir niteliği taşıyan kimi uygulamalar. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler, Türkiye’den AB ülkelerine beyin göçü akınını engellemek maksadıyla süreçleri ağırdan alıp, AB’ye üye ülkelerdeki şirketlerle kontratlı mutabakatı olmasına karşın muhakkak oranda bireylere vize vermeyi reddediyor.
Türkiye’’nin yasadışı göçü tedbire konusunda “yetersiz kaldığı” önyargısı da vize verilmesini etkileyen bir öteki öge.
