13. yüzyılda inşa edildiği bedellendirilen tarihi Antakya Ulu Camii, 6 Şubat’taki Pazarcık ve Elbistan merkezli zelzelelerde yerle bir oldu.
Afetin tesiriyle kentte en büyük yıkımı yaşayan tarihi yapı için sanat tarihçileri devreye girdi. Afet Bölgesi Hafriyat Başkanlığı, Hatay’ın değerli simgelerinden Antakya Ulu Cami’nin enkazında kurtarma çalışması başlattı.
Kafkas Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Lideri Doç. Dr. Muhammet Arslan başkanlığında 9 üniversiteden 16 bilim insanı ve 21 öğrencinin yer aldığı takım, tarihi caminin nitelikli yapıtlarını moloz yığınına dönüşen alandan çıkarmak için titizlikle vazife yapıyor.
“BÜYÜK BİR KÜLLİYEYİ TEŞKİL EDEN YAPILAR TOPLULUĞU MEVCUT”
Afet Bölgesi Hafriyat Lideri Doç. Dr. Muhammet Arslan, Antakya Ulu Camii’nin kentin sembol yapılarından biri olduğunu söyledi.
Tarihi yapının yalnızca bir cami olmadığını anlatan Arslan, şöyle devam etti:
“Medresesi, yazlık yeri, çeşmesi, türbeleri ve haziresiyle büyük bir külliyeyi teşkil eden yapılar topluluğu mevcut. Ulu Camii’nin kesin inşa tarihini bilmiyoruz fakat bilhassa minaresindeki satranci kufi sınırıyla ele alınmış bir kitabesinde, 1271 yılı ve Memlükler’den Sultan Baybars’ın ismi geçer. Buradan hareketle birinci inşayı 13. yüzyıla tarihlendirebiliriz. Caminin doğu ve batısındaki avlu taç kapılarında, minaresinde, harim yerinin kuzeyinde çok sayıda kitabesi bulunuyor. Plastik bezemeli ve süslemeli taşları ile harim yerinde minberi var. Caminin güney batısının köşesinde hoş bir mezarlığı mevcut.”
Arslan, Ulu Camii’nin enkazında başlatılan kurtarma çalışmalarında nitelikli eserler için büyük uğraş gösterildiğini vurguladı.
Nitelikli gerecin tamamının muhafaza altına alınması hedefleniyor
Tarihi yapının zelzelelerde büsbütün çöktüğünü aktaran Arslan, şunları kaydetti:
“Kitabeleri, taç kapıları, şadırvanı ve mezarlığı büsbütün enkaz haline dönüşmüş. Cami ve külliye ünitelerindeki nitelikli gerecin tamamına ulaşıp sağlıklı formda müdafaa altına almayı hedefliyoruz. Ulu Camii, Antakya’da kültürel mirasımız içinde sarsıntılarda en çok hasarı alan yapı oldu. Nitelik materyalin sayısal olarak en fazla olduğu tarihi yapılardan biri olduğu için buradaki çalışma bizi epeyce zorlayacak üzere görünüyor. Ortalama 20-25 gün çalışmaların süreceğini düşünüyoruz.”
