Birçok kişi, keyifli olmak için beklentileri düşük tutmak gerektiğine inanıyor. Bunlar ortasında üst üste 6 defa dünyanın en memnun ülkesi seçilen Finlandiya’dan akademisyenler de var.
Örneğin Finlandiyalı sosyologlar ülke vatandaşlarının beklentileri açısından gerçekçi sonlar çizdiğini ileri sürüyor.
Independent Türkçe’nin haberine nazaran, İrlandalı akademisyen Jolanta Burke ise bu fikre katılmıyor. Dublin’deki RCSI Tıp ve Sıhhat Bilimleri Üniversitesi’nin Müspet Sıhhat Bilimleri Merkezi’nde öğretim vazifelisi olan Burke, The Conversation’da kaleme aldığı yazıda bunun tam karşıtının geçerli olduğunu savunuyor:
“Yani hepimiz daha memnun olmak için beklentilerimizi düşürmeli miyiz? Psikoloji araştırmalarının bunun karşıtını öne sürdüğünü tez ediyorum.”
“YÜKSEK BEKLENTİLER ÖNEMLİDİR”
Burke’e nazaran yüksek beklentiler sağlam bir psikoloji için gerekli olabilir. Çünkü bu beklentiler insanların hayal kurmasına imkan tanıyor.
Akademisyen, “Gelecekten beklentilerimize dair yargılar yaratır ve hangi hayallerin peşinden gitmenin gerçekçi olduğuna ve hangilerinden vazgeçmemiz gerektiğine karar veririz” diyor.
Bu ortada akademisyene nazaran, yüksek beklentiler birebir vakitte insanların optimist olmasını ve zorluklar karşısında yollarına devam edebilmesini sağlıyor.
“Örneğin, ömür uzunluğu bir arada olacağınız bir eş bulma beklentiniz, mevcut alakanız bozulduğunda azalabilir” diyen Burke, şöyle ekliyor:
“Ancak, yanlışsız bireyle tanışacağınıza dair yüksek beklentileriniz varsa, bir tanışma uygulamasına katılma ve yeni beşerlerle tanışma fırsatı arama olasılığınız daha yüksektir.”
BAŞKALARININ BEKLENTİLERİ DE ÖNEMLİ
Bu ortada insanların hayattaki gayelerine dair motivasyonu üzerinde yalnızca kendilerinin değil, oburlarının beklentileri de kıymetli.
Zira öteki insanların bizden yüksek beklentileri olduğunda daha düzgün performans gösterme eğilimi gösteriyoruz. Psikolojide buna “Pygmalion etkisi” ismi veriliyor.
Bu olgu, ismini kendi yaptığı bayan heykeline âşık olan Pygmalion’ı husus alan Yunan efsanesinden alıyor.
Pygmalion tesiri, kişinin, bir mühlet sonra diğerlerinin (özellikle rastgele bir yanıyla kendinden üstün gördüğü insanların) ona ait beklentilerine denk düşen davranışlar sergilemesi diye açıklanabilir.
Burke, “Başkalarının bizi yetenekli gördüğüne yönelik inancımız, bizi daha yeterli performans göstermeye iter” diyor:
“Aynı biçimde, oburlarının bizden beklentileri düşük olduğunda, ekseriyetle daha makûs performans gösteririz.”
Akademisyene nazaran Pygmalion tesiri, işyerleri ve okullarda kapsamlı deneylere tabi tutulunca kanıtlanmıştı.
YÜKSEK BEKLENTİLER NE VAKİT BERBAT?
Öte yandan Burke, beklentileri çok çok yüksek tutmanın olumsuz tesirleri olabileceğini de kabul ediyor. Hünerlerini abartan ve kendinden çok fazla şey bekleyen bireylerde hayal kırıklığı ve hatta dert bozukluğu ortaya çıkabilir.
“İnsanların yüksek beklentilere sahip olmak istememelerinin nedenlerinden biri, kendilerini hayal kırıklığından korumak istemeleridir ki bu geçerli bir endişedir” diyen Burke, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Ancak ıstırap ve hayal kırıklığı baş gösterdiğinde hislerimizi yönetmeyi öğrenmek, zorluklarla daha tesirli bir biçimde başa çıkmamızı sağlar.”
