Hiperenflasyon, enflasyonun yılda yüzde 200 hududunu aştığı anlardaki halidir. Dörtnala enflasyon olarak da isimlendirilir. Paranın pahasını yitirdiği en şiddetli enflasyon biçimidir.
HİPERENFLASYON NEDEN OLUR?
Hiperenflasyonun en değerli nedeni çok mali genişlemedir. Merkez Bankası bağımsız olmayan devletlerde para siyasetini da hükûmet yönetir. İşte bu noktada hükûmetin maaşların ödenmesi, yatırım ya da bütçe açığının kapatılması için denetimsizce para basma kararı alması çok yüksek enflasyona neden olur.
İkincil olarak, ülkede siyasi istikrarın olmadığı, hükûmetlerin ortalama ömürlerinin 1-2 yıl olduğu durumlarda iktidar partisi, seçimlerin tekrarlanacağı ve halkın kendilerini cezalandırıp tekrar iktidara taşımayacağı beklentisi taşımaları durumunda kendilerinden sonra gelecek partinin iktisadi planlarını bilerek ve isteyerek bozacak kısa vadeli gayrı-iktisadi kararlar alabilirler.
Özellikle gelişmemiş ve yeni gelişmekte olan ülkelerde gözlemlenen bu durum, ileride arz ve talep taraflı daralmalara yol açacak derin ekonomik krizlere sebep olabilir.
HİPERENFLASYON OLURSA NE OLUR?
Hiperenflasyon durumlarında görülen birtakım özel durumlar vardır. Örneğin hiperenflasyon periyotlarında kredi talebi fevkalâde halde artar.
Bunun da en temel nedeni kredi taksitlerini ödemenin zorluğunun devirler içerisinde enflasyon oranına bağlı olarak gittikçe azalacak olmasıdır.
Bunun yanı sıra hiperenflasyon durumlarında elde para tutmanın fırsat maliyeti çok kıymetlidir. Bu durumda ülkedeki finansal okuryazarlık oranına bağlı olarak bireyler yerli parayı ya yüksek faizde kıymetlendirme ya da bir an önce ellerinden çıkarma eğilimi gösterirler.
İkinci durumun ağır olduğu ülkelerde yüksek enflasyon seviyesine karşın iktisatta yapay bir canlılık görünebilir.
