Vatansızlık (veya Yurtsuzluk), hiçbir devletle uyrukluk (vatandaşlık) bağı olmayan bireyleri tanımlamak için kullanılan terim. Bu statüye sahip bireylere Vatansız yahut milletlerarası yaygın tabirle Haymatlos denmektedir.
TARİHÇE
Siyasal münasebetlere dayanarak devletler, uyruklarını yurtsuz duruma düşürebilmektedir. Naziler, 1933’te, 1914’ten sonra vatandaşlığa alınmış Musevileri yurtsuz saymış; 1941’de ise bütün Musevileri vatandaşlıktan çıkarmıştı. Devletler ortasındaki toprak hengamesi sırasında da beşerler yurtsuz kalabilir. Kağıt üzerinde vatandaş görünmesine karşın siyasal baskılar nedeniyle devlet kurumlarıyla münasebet kuramayanlara fiili yurtsuzlar, de facto vatansızlar denilmektedir. Yurtsuzlar sıklıkla hudut dışı edilebilirler. Yurtsuzlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne ferdî müracaatta bulunabilirler.
