Bu yılın fitre bedeli, vatandaşların merak ettiği bahisler ortasında yer almaya başladı. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenen 2023 fitre fiyatı aşikâr oldu. Pekala, fitre ne kadar, ne vakit verilir? İşte detaylar.
2023 FİTRE NE KADAR?
Diyanet İşleri Yüksek Heyeti tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda 2023 fitre bedeli muhakkak oldu. Açıklama şu biçimde;
“Konu ile ilgili hadis-i şerifler, mevcut sosyo-ekonomik hayat kuralları ve bir kişinin günlük besin gereksinimi göz önünde bulundurularak ülkemizde 2023 yılı fitre ölçüsünün 70 TL olarak belirlenmesine, bu meblağın nakdi olarak verilebileceği üzere besin vb. unsurlardan birebir olarak da verilebileceğine, belirlenen bu meblağın, tıpkı vakitte günlük oruç fidyesi bedeli olduğuna, bunun yanında her bir mükellefin, kendi ekonomik durumunu ve günlük besin harcamalarını göz önünde bulundurarak belirleyeceği bir meblağı fitre olarak verebileceğine, oy birliği ile karar verildi.”
Buna nazaran; 2023 yılı fitre meblağı günlük 70 TL olarak belirlendi.
FİTRE NE VAKİT VERİLİR?
Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle yükümlüdür. Hz. Peygamber, köle-hür, büyük-küçük, kadın-erkek her müslümana fitrenin gerektiğini tabir etmiştir (Ebû Dâvûd, Zekât, 20).
Fıtır sadakasının vacip olma vakti Ramazan bayramının birinci günü olmakla birlikte, bayramdan evvel de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bununla birlikte, bayram günü yahut daha sonra da verilebilir. Fakat, bayram namazından evvel verilmesi müstehap kabul edilmiştir.
Şâfiî mezhebinde ise; fitreyi, yasal bir mazeret bulunmadıkça bayramın birinci gününün gün batımından sonraya bırakmak haramdır. Fitreyi Ramazan’ın birinci günlerinde vermek de caizdir (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 128).
FİTRE KİMLERE VERİLMELİDİR?
Fitre, kişinin bakmakla yükümlü olmadığı fakir müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan direkt ya da dolaylı olarak yararlanmaması temeldir. Zekât için de tıpkı kural geçerlidir.
Bu sebeple bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi tarz ve fürûuna veremez. (Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır.)
Ayrıca eşler de birbirlerine zekât, fitre ve fidye veremez. Hanefilere nazaran aşağıda sayılanlara fitre verilmez:
a) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,
c) Eşine,
d) Zengine yani aslî muhtaçlıkları dışında nisap ölçüsü mala sahip olan şahsa,
e) Babası güçlü olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228).
Şâfiîlere ve Ebu Yusuf’a nazaran fitre, Müslüman olmayana da verilemez (Mâverdî, el-Hâvî, III, 387; X, 519; Merğinânî, el-Hidâye, II, 223).
Bunların dışındaki kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve onların çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide üzere akrabalar varlıklı değillerse kendilerine zekât, fitre ve fidye verilebilir (Zeylaî, Tebyîn, I, 301).
FİTRE NASIL BELİRLENİR?
Hadislerde fitre ölçüsü, buğday, arpa, hurma yahut üzümden Hz. Peygamber (s.a.s.) devrinde kullanılan ölçü ünitesi temel alınarak belirlenmiştir. Fitrenin bu sayılan eserlerden belirlenmesinde, o günkü toplumun ekonomik kaideleri ve temel besin unsurlarından hareketle kişinin günlük besin muhtaçlığının dikkate alındığı anlaşılmaktadır.
