Türkiye’nin en süratli büyüyen gömülü fintek hizmetleri platformu Colendi’nin bağlı kuruluşu, Londra merkezli blok zinciri mutabakatları ve ödeme sağlayıcısı SETL, bankalar ve öbür finansal kurumlar ortasındaki finansal mutabakatların daha verimli ve süratli gerçekleştirilebilmesi için değerli bir çalışmaya imza attı.
Çalışma, ‘dijital dolar’ın gerekli altyapısının oluşturulması bakımından kilometre taşı niteliği taşıyor. Türkiye’nin en büyük sermayeli finansal teknoloji şirketlerinden biri olan Colendi, 2022 yılında saklama ve ödeme kurumları ile yaptığı yüksek profilli çalışmaları ile tanınan, dünyanın önde gelen banka, finans şirketleri ve regüle platformlar için blok zinciri temelli ödeme ve mutabakat sistemleri sağlayıcısı şirketlerinden olan SETL’ın tamamını satın almıştı.
New York Merkez Bankası’na bağlı New York İnovasyon Merkezi tarafından gerçekleştirilen çalışmada, Citi, Bank of America, US Bank, HSBC, Bank of New York, Wells Fargo Bank, TD Bank, Mastercard ve SWIFT dahil olmak üzere ABD’nin en büyük finans kurumlarından kimileri da yer aldı.
SETL’ın ana teknoloji sağlayıcısı olarak takviye verdiği çalışmada Düzenlenmiş Sorumluluk Ağı (Regulated Liability Network© – RLN) konseptinin uygulanabilirliği araştırıldı. Dağıtılmış defter teknolojisinin (DLT) kullanıldığı çalışmada, dijital merkez bankası ile ticari banka dijital paralarının birlikte yer alabilecekleri bir ağın uygulanabilir olup olmadığı ele alındı. Bu çalışmada SETL, tüm iştirakçiler için Ledger (Mutabakat Sistemi) ve akıllı mukavele cüzdanlarını barındıran temel teknoloji sağlayıcılarından biri olarak hareket etti.
BANKALAR ORTASI DİJİTAL SÜREÇLERDE MUTABAKAT SORUNU ÇÖZÜLÜYOR
New York İnovasyon Merkezi’nin dijital dolar projesi, farklı özel bankalar tarafından çıkarılan dijital para üniteleri ile bankalar ortası süreç yapmak istendiğinde, her biri blok zinciri, yani dağıtılmış defter teknolojisi temeline dayansa da, tasarımlarındaki farklılıklar nedeniyle ortalarında ahenk olmamasından kaynaklanan bir mutabakat sıkıntısını çözmeyi hedefliyor.
Bu mutabakat problemini aşmak için çeşitli alternatifler olsa da, her biri farklı düzeylerde vakit, güç ve/veya kıymet kaybına neden oluyor.
Paylaşılan defter teknolojisinin, sürat, maliyet, mesai saatleri dışı da dahil olmak üzere 7/24 kullanılabilirlik ve mutabakat süreciyle ilgili zorlukların ele alındığı çalışma sonucunda, merkez bankaları, ticari bankalar ve düzenlemeye tâbi banka dışı kuruluşlar ortasında finansal mutabakatları uygunlaştırma konusunda kelam konusu teknolojinin potansiyel bir tahlil olarak öne çıktığı tespit edildi. Test ortamında gerçekleştirilen çalışmada, tüm yükümlülüklerin ABD doları cinsinden olduğu, yalnızca simüle edilmiş datalar kullanıldı.
YURTİÇİ BANKALAR ORTASI VE HUDUT ÖTESİ ÖDEMELERDE MUVAFFAKİYETLE TEST EDİLDİ
RLN teknolojisinin temel alındığı çalışmada hem yurtiçi bankalar ortası ödemeler hem de ABD doları cinsinden hudut ötesi ödemeler odaklı senaryolar ele alındı.
Yurtiçi bankalar ortası ödemelere ait senaryoda, ticari bankalar ortasındaki ABD doları cinsinden toptan ödemeler simüle edilerek, önerilen ödeme sisteminin temel fonksiyonelliğinin kanıtlanması amaçlandı. Süreçler ticari banka mevduat tokenları ile gerçekleştirilerek, merkez bankası mevduat yükümlülüğünün tokenlaştırılmış bir kaydı olan teorik bir toptan merkez bankası dijital para ünitesi (CBDC) kullanılarak kapatıldı.
ABD doları cinsinden hudut ötesi ödemeler senaryosunda ise, ABD dışındaki dolar cinsi toptan ödemelere odaklanıldı ve konseptin, milletlerarası ticaret ve mutabakat para ünitesi olarak ABD dolarının global kullanıcılarının tecrübesini geliştirme potansiyelini araştırdı.
Gerçekleştirilen kavram delili çalışması, her iki senaryoyu da başarılı bir biçimde simüle ederek, paylaşılan defter teknolojisini, ödeme inovasyonunu desteklemek için potansiyel bir tahlil olarak tanımladı.
Tüm test senaryoları, birlikte çalışabilirliği gösteren birçok teknoloji konfigürasyonu kullanılarak muvaffakiyetle yürütüldü. Süreçler standart ISO20022 bildirileri kullanılarak gerçekleştirildi. Çalışma için yaratılan sanal ortam, iştirakçiler ortasındaki katı data kapalılığını korurken, yükümlülükleri neredeyse gerçek vakitli olarak muvaffakiyetle kaydetti, aktardı ve kapattı.
YENİ BİR TIP MUTABAKAT ORTAMININ HEYECAN VERİCİ TESTİ
SETL CEO’su Anthony Culligan şu yorumu yaptı: “Bu çalışma, yeni bir tıp mutabakat ortamının heyecan verici bir testini ortaya koydu. Sonuçlar, bankaların müşterileri ortasında gerçek vakitli olarak karmaşık kıymet transferleri gerçekleştirmek için DLT defterlerini potansiyel olarak senkronize etmelerinin mümkün olduğunu gösterdi. Çalışma ayrıyeten, hem klasik hem de DLT defterlerinde çalışabilen programlanabilirliğe ve akıllı mukavelelere uygulanabilir bir yaklaşımı gösterdi. RLN ağ tasarımı, gelecekteki yenilikler için uygun bir ortam sunuyor. Bu alanda gelecekte yapılacak teknik araştırmaları memnuniyetle karşılıyoruz.”
SETL’DAN YENİ RLN YAZILIMI
SETL geçtiğimiz hafta, LedgerSwarm markası altında, RLN yazılımını lanse etmişti. ‘Kitty Hawk’ olarak isimlendirilen birinci sürüm, ledgerswarm.io web sitesinde test edilebiliyor.
Düzenlenmiş Sorumluluk Ağı (Regulated Liability Network© – RLN), dünyanın düzenlemeye tâbi en büyük finans kurumları tarafından test edilmekte olan, birlikte çalışabilir bir yükümlülük ağı platformudur. Kelam konusu ağ, bankaların kullandıkları defter teknolojisinden bağımsız olarak ağ üyeleri ortasında büsbütün aktarılabilir olmasını ve kendi 7/24 gerçek vakitli ödeme araçlarını oluşturmalarına imkan tanımayı hedefliyor. Ağ, düzenlemeye tâbi kuruluşların merkez bankası dijital para ünitesini (CBDC) kendi tokenize varlıkları ile sıkıntısız bir formda kullanabilecekleri bir ekosistem sağlayacak.
