Nilüfer ilçesi Gümüştepe (Misi) Mahallesi’nde kurulan fotoğraf müzesi, dijitalleşen fotoğrafın analog ruhunun yaşatılması emeliyle oluşturulan karanlık odada, fotoğraf sinemasının banyo ve baskı süreçleri iştirakçilere öğretiliyor. Eğitime gelenler, iki gün boyunca müzenin konseptine ve misyonuna uygun olarak tarihi sinemalarda gördüklerini deneyimleme imkanı buluyor. Müzede şu ana kadar yaklaşık 120 bireye eğitim verildi.
Müzenin sorumlusu ve eğitmen Bahadır Öztuna, üniversite yıllarında karanlık oda eğitimi aldığını söyledi. Bursa’da yaklaşık 6 yıldır bu alanda eğitim verdiğini belirten Öztuna, “Bizim isteğimiz; müzenin konseptine ve misyonuna uygun olarak karanlık odanın o banyo kokusunu, kimyasal kokusunu iştirakçilerin da yaşaması. Daha çok sinemalarda görülen kırmızı ışığın ruhunu ve o ‘sihir’ dediğimiz bembeyaz kağıt üzerinde manzaranın gelişmesi evrelerini öğreniyorlar” dedi.
AMAÇ KARANLIK ODANIN RUHUNU YAŞATMAK
Öztuna, bir fotoğraf müzesinin karanlık odasız olmayacağını vurguladı. “Nasıl oluyor da bu türlü oluyor?” mantığıyla ilerledikleri için iştirakçilerin eğlenerek öğrendiğini kaydeden Öztuna, şöyle devam etti:
“Buradaki gaye didaktik bir eğitim vermekten çok karanlık odanın ruhunu yaşatmak ve bunu biraz eğlenceli formda yapmak. Çok büyük bir karanlık odamız yok lakin fonksiyon olarak kâfi donanıma sahip. Karanlık oda müzenin ruhuyla eşleşen bir şey. Fotoğrafın tarihi anlatıyorsanız bunun içinde bir karanlık oda tecrübesini de göstermeniz lazım. Bunu bir sergileme sistemiyle kimseye anlatamazsınız.”
“İSTEYEN GELİP BURADA ÇALIŞABİLİYOR”
Öztuna, Türkiye’de halka açık karanlık odanın sayılı yerlerde bulunduğunu lisana getirdi. Bursa’da hem eğitim veren hem de halkın kullanımına açık tek karanlık odanın bu müzede bulunduğuna değinen Öztuna, “Ayrıca şöyle bir farkımız da var, isteyen gelip burada çalışabiliyor. Şayet kişinin karanlık oda bilgisi ve yetkinliği varsa randevusunu alıp istediği üzere çalışabiliyor. Sinemasını ve baskı kartlarını yanında getirdiği sürece biz burada tüm teknik gereç ve kimyasalları sağlıyoruz. İstediği kadar da burada kalıp çalışabiliyor, sınırlama getirmiyoruz” sözünü kullandı.
Bahadır Öztuna, eylülden bir sonraki yıl hazirana kadar her ayın üçüncü hafta sonu düzenlenen eğitimlerde iştirakçilere içine hazır sinema yerleştirilen bir analog makine verildiğini ve iştirakçilerle Gümüştepe’de çekim için fotoğraf keşfine çıktıklarını tabir etti. Fotoğraf çekiminin akabinde öğlenden sonra müzeye dönerek sinema banyosunun hazırlıklarına başladıklarını anlatan Öztuna, şu bilgileri verdi:
“Filmin banyo sürecinde üç kimyasalımız var: Geliştirici, durdurucu ve sabitleyici. Birinci başta geliştiriciyi döküyoruz, geliştirici manzaranın ortaya çıkmasını sağlıyor. Bir sonraki kullandığımız banyo durdurucu. Kimyasalın tepkisini durdurarak imajın geliştiği yerde kalmasını sağlıyor. Son banyo ise sabitleyici. Sabitleyici banyoda artık o üzerindeki bütün gümüş tuzları akıyor. Böylece o bizim siyah beyaz baktığımızda ışığa tuttuğumuzda gördüğümüz sinema oluşuyor aslında. Bütün bu kimyasallardan temizlenmek üzere bir akarsu üzerinde yıkanıyor ve büsbütün kimyasallardan arınıyor. Akabinde askıya bırakıyoruz. 4-5 saatte kuruyor ve böylece baskıya hazır hale geliyor.”
“ORTAYA ÇIKAN SONUÇ HER VAKİT BÜYÜLEYİCİ OLUYOR”
Öztuna, eğitimin ikinci gününde ise kurumaya bırakılan sinemaların baskı etabına geçtiklerini belirtti. Sinema banyosu ve kart baskı basamaklarının misal özellikler taşıdığını tabir eden Öztuna,”Kart baskı aslında sinema banyosu mantığına emsal bir mantığa dayanıyor. Kartla sinema ortasında yalnızca kullanılan kimyasallar bakımından ufak farklılıklar var. Bu türlü olunca doğal olarak kullandığımız kimyasallarda tıpkı oluyor. Geliştirici, durdurucu, sabitleyici ve sonrasında yıkama. Süreç çok benzer” diye konuştu.
Baskı sonucunda elde edilen baskının her vakit büyüleyici olduğuna dikkati çeken Öztuna, “30 yıldır bu işle uğraşıyorum fakat beyaz kağıdın içinden yavaş yavaş gelen o manzara beni hala büyülüyor. Bir sihirdir orada onun çıktığını görmek” değerlendirmesinde bulundu. Öztuna, iki gün süren eğitimi tamamlayan iştirakçilerin çektiği fotoğrafların kendilerinde anı olarak kaldığını kelamlarına ekledi.
