‘Uzun ince bir yoldayım/Gidiyorum gündüz gece/Bilmiyorum ne haldeyim/Gidiyorum gündüz gece’ dizeleriyle hafızalara kazınan ünlü halk ozanı Aşık Veysel Şatıroğlu‘nun vefatının üzerinden 50 yıl geçti.
Aşıklık geleneğinin en büyük temsilcilerinden Veysel, 25 Ekim 1894’te dünyaya geldi, çocukluğunu ve gençlik yıllarını Sivrialan’da geçirdi.
Gülizar ve Ahmet Şatıroğlu çiftinin çocuklarından biri olan Veysel’in iki kız kardeşi, bölgede yaygınlaşan çiçek hastalığına yakalanarak ömrünü yitirdi, Veysel de tıpkı hastalıktan 7 yaşında iki gözünü kaybetti.
ÇİLELİ ÖMRÜNÜ SAZI VE KELAMIYLA RENKLENDİRDİ
Veysel, babasının teşvik etmesiyle 10 yaşındayken saz çalıp şiir okumaya başladı, o periyodun saz ustaları Çamşıhlı Ali ve Molla Hüseyin’den ders aldı.
İlk evliliğini 1919’da Esma Hanım ile yapan Veysel Şatıroğlu, annesini ve babasını 1920’de kaybetti.
Eşinin kendisini terk etmesi üzerine 1928’de Gülizar Hanım ile evlenen Şatıroğlu’nun, Zöhre, Ahmet, Hüseyin, Menekşe, Bahri, Akıllına ve Hayriye isimlerinde 7 çocuğu dünyaya geldi. Hüseyin birkaç aylıkken hayatını kaybetti.
‘AŞIKLAR BAYRAMI’ İLE İSMİNİ DUYURDU
Sivas’ta öğretmenlik ve ulusal eğitim müdürlüğü misyonlarında bulunan şair ve oyun müellifi Ahmet Kutsi Tecer’in davetiyle köy enstitüsünde saz hocası olarak misyon yapan Veysel’in ismi birinci sefer 5 Ocak 1931’de düzenlenen ‘Sivas Aşıklar Bayramı’nda duyuldu.
Ömrü yoksulluk ve zorluklarla geçen Veysel, Cumhuriyetin 10. yılı için yazdığı destanın yayımlanması ve Sivas Aşıklar Bayramı’ndaki başarısı ile dikkati çekti.
Veysel, 1950 yılında senaryosunu Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun yazdığı, Metin Erksan’ın direktörlüğünü üstlendiği ‘Karanlık Dünya’ isimli bir sinemada, yaşadığı Sivrialan köyü etrafıyla bahis edildi.
Tasavvuftan izler sunan, şiirleri husus bakımından güçlü çeşitlilik gösteren Veysel, Yunus Emre’nin tesirindeki şiirlerinde halk kültürünün mayasına karışan taraflarıyla Türk edebiyatının ve saz şiiri geleneğinin büyük ustalarından biri olarak hafızalara kazındı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, ‘Anadilimize ve ulusal birliğimize yaptığı hizmetlerden ötürü’ 1965 yılında özel kanunla halk ozanına 500 lira aylık bağladı.
DİZELERİYLE TÜM İNSANLARI KUCAKLADI
Ünlü halk ozanı, son konserine 1971 yılında Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesinde çıktı.
Ölümünden birkaç saat öncesine kadar bile “Birbirinizle bahis komşuyla uygun geçinin, dirliğiniz, sisteminiz bozulmasın” diyerek, ‘Kürt’ü Türk’ü ne Çerkez’i / Daima Adem’in oğlu, kızı / Beraberce şehit, gazi / Yanlış var mı ve neresi’ dizeleriyle birlik ve beraberliğe vurgu yapan ünlü halk ozanı, şiirlerinde yaşama sevinciyle hüznü iç içe işledi.
Veysel, 21 Mart 1973’te saat 03.30’da doğduğu Sivrialan’da, artık ismine müze olarak düzenlenen konutta hayata gözlerini yumdu.
Ozanın büyük oğlu Ahmet Şatıroğlu 84 yaşında 11 Ocak 2018’de, büyük kızı Zöhre Başer ise 2 Şubat 2020’de 85 yaşında hayatını kaybetti.
ESERLERİ UNUTULMUYOR
Çocukken görme yetisini kaybetmesine karşın şiirlerinde yansıttığı vatanseverlik, müsamaha, yaşama sevinci, sevgi, birlik ve beraberlik iletileriyle hem kendi dünyasını aydınlatan hem de bugünlere ışık tutan halk ozanı, hafızalara kazınan eserler bıraktı.
Şiirlerinde ‘Veysel’, ‘Sefil Veysel’ ve ‘Veysel Şatır’ üzere mahlaslar kullanan Aşık Veysel, bir şiiri hariç, bütün şiirlerini dörtlüklerle aktardı ve ‘Sazımdan Sesler’ ile ‘Dostlar Beni Hatırlasın’ isimli şiir kitapları bulunan ozanın vefatından sonra, 1984’te ‘Bütün Şiirleri’ isimli yapıtı tekrar yayımlandı.
‘Uzun ince bir yoldayım’, ‘Dostlar beni hatırlasın’, ‘Güzelliğin on para etmez’, ‘Atatürk’e ağıt’, ‘Beni hor görme’, ‘Beş günlük dünya’, ‘Derdimi dökersem derin dereye’, ,’Kahpe felek’, ‘Kara toprak’ üzere yapıtları yıllar geçse de unutulmayan, Türkçeyi en yalın ve güçlü formda kullanan Aşık Veysel, şiirlerinde her vakit birlik ve beraberlik daveti yaptı.
Veysel’in vatan, tabiat, birlik, beraberlik, çalışma, yardımlaşma bahislerini işlediği şiirlerinde, vatana bağlılık ve idealistlik dikkati çeken en değerli nokta oldu.
Ozanın yapıtları pek çok sanatçı tarafından tekrar yorumlanırken birçok yabancı sanatkarın da dikkatini çekti.
ABD’li elektrogitar virtüözü Joe Satriani, 2008’de çıkardığı albümde ‘Aşık Veysel’ isimli, kendi bestelediği enstrümantal bir yapıta yer verdi.
