Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü tarafından Cumhuriyetin 100. yılında gerçekleştirilecek Türkiye’nin beşerli birinci uzay misyonunda yapılması planlanan deneyler belirlendi.
Özçimen’in “ALGALSPACE” başlıklı “Uzay Şartlarında Antarktik ve Ilıman Mikroalg Yetiştiriciliğinin Mukayeseli Bir Çalışması” da bu deneyler ortasında yer aldı.
Projenin ayrıntılarını YTÜ Kimya-Metalurji Fakültesi Biyomühendislik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Didem Balkanlı Özçimen, çıkış noktaları olan kutup çalışmalarına 2019’da başladıklarını, Ulusal Antarktika Bilim Seferi ile Antarktika’dan getirilen örneklerden birinci sefer izole edilen mikroalglerin gen bankalarına girildiğini belirtti.
Özçimen, “Ülkemizin ve üniversitemizin ismi, kutup mikroalgleri konusunda bilim dünyasına duyuruldu. 2019’dan bugüne, bu alandaki çalışmalarımız devam ediyor. Son olarak 2023’te Şili ile gerçekleştirilen milletlerarası işbirliği projesi kapsamında ülkemiz imkanlarıyla Ulusal Antarktika Bilim Seferi’ne iştirak sağladım. Tüm bu süreçlerde her yeni bilgi ve deneyim ışığında ufkumuz daha da fazla genişledi” diye konuştu.
Dünya üzerinde, uzay şartlarına en yakın kuralların Antarktika kıtasında bulunduğuna dikkati çeken Özçimen, mikroalglerin şiddetli bir mikro etraf olan kutuplardaki davranışları üzerinde uzun yıllar çalışma yürüttüklerini, şiddetli uzay şartlarında ve yer çekimsiz ortamdaki davranışlarını inceleme fikriyle de kelam konusu projenin ortaya çıktığını anlattı.
UZAY MİSYONUNA KATKI SAĞLAYABİLİR
Mikroalglerin, besin, ilaç, kozmetik ve güç üzere birçok kıymetli alanda kullanıldığına ve yaygınlaştığına değinen Özçimen, şunları aktardı:
“Mikroalgler, ülkemizin gerçekleştireceği uzay misyonu için eşsiz bir eser. Zira kolay yetiştirilebilen ve besin içeriği bakımından güçlü mikroalgler, uzay yolcuları için besin olarak kullanılabilecek olmasının yanı sıra havadaki oksijen içeriğini artırma ve hava kalitesini uygunlaştırma, atık arıtma üzere birçok alanda uzay misyonuna katkı sağlayabilecek potansiyelde.”
Ekibiyle uzay misyonu için ön bilgiler toplayarak uzay çalışmalarına katkı sunmayı amaçladıklarını lisana getiren Özçimen, şöyle devam etti:
“ALGALSPACE projemiz kapsamında, dünya literatüründe birinci kere, Ulusal Antarktika Bilim Seferi ile Antarktika’dan getirilen örneklerden tarafımızca izole edilmiş ekstrem şartlara güçlü mikroalglerin uzayda kullanımına yönelik bir çalışma gerçekleştiriliyor. Antarktik ve ılıman bölge mikroalglerinin uzay ortamında büyümesinin incelenmesi ve büyümeleri sırasında nasıl reaksiyonlar verdiği gözlenecek ve büyüme bilgileri karşılaştırılacak.”
“UZAY ŞARTLARINDA GÖZLEMLENECEK”
Uzay misyonu için yapacakları çalışmanın evreleri konusunda bilgi veren Özçimen, şunları kaydetti:
“Mikroalgler farklı sistemler içerisinde yetiştirilerek uzay şartlarına maruz bırakılacak ve bu süreç içerisinde meydana gelen farklılıklar gözlemlenip kaydedilecek. Uzay misyonu tamamlandıktan sonra uzaydan getirilen mikroalg örnekleri üzerinde grubumuz tarafından YTÜ ‘Algal Biyoteknoloji ve Biyoproses Laboratuvarı’ altyapısında tahliller gerçekleştirilecek. Bu çalışmayla Türkiye’nin Antarktika bölgesindeki istasyonundan toplanıp izole edilen mikroalgler birinci kere uzayda denenecek. Çalışma yalnızca Türkiye için değil tüm dünya için de bir birinci olacak.”
Özçimen, çalışma sonunda elde edilecek dataların, hem literatüre hem de sonraki uzay misyonlarında geliştirilecek teknolojilere katkı sağlayacağını, yalnızca fizik bilimleri değil, canlı bilimleri üzerine çalışacak genç araştırmacılara da ilham kaynağı olacağını söz etti.
Önceki uzay misyonlarında ılıman şartlarda yetişen farklı mikroalglerle yapılan çalışmaların mevcut olduğunu, kendi çalışmalarında ise birinci defa kutup mikroalglerinin uzayda bir deneyde kullanılacağını kaydeden Özçimen, “Proje ayrıyeten kutup mikroalglerinin uzayda farklı sistemlerle üretiminin ve dünyada gerçekleştirilecek tahlillerinin, ılıman bölge mikroalgleriyle karşılaştırılması istikametinden de bir birinci. Ülkemiz için uzay bilim misyonu çalışmasında Antarktika mikroalglerinin kullanılmasıyla, yeniden ülkemiz için stratejik alanlardan birisi olan kutup çalışmalarının birlikte yürütülmesi büyük değer taşıyor” dedi.
Prof. Dr. Didem Balkanlı Özçimen, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bu çalışmada elde edilecek datalar hayli değerli olup mikroalglerin ileride gerçekleştirilecek uzun periyodik uzay misyonlarında, bilhassa besin, güç, etraf ve sıhhat üzere birçok alanda kullanımı noktasında ehemmiyet arz edecek. Ülkemizin birinci astronotu ile yapacağı uzay seyahatinde bilimsel çalışmaların bir kesimi olmanın memnunluğunu yaşıyorum. Dünyamız ve ülkemiz için çalışıp üretmek çok hoş ve kıymetli.”
