31 Mayıs – 7 Haziran tarihleri ortasında düzenlenecek 26. Uçan Süpürge Memleketler arası Bayan Sinemaları Festivali, geçen yıl 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin başörtüsü kurallarına uymadığı için “ahlak polisi” tarafından gözaltına alınıp, uğradığı şiddet nedeniyle hayatını kaybetmesinin akabinde başlayan özgürlük çabası ile dayanışma göstermek ve bayanların başlattığı isyanda feminist direnişin tesirine dikkat çekmek hedefiyle özel bir seçkiyi izleyiciyle buluşturacak.
Sinematek/Sinemaevi ile sinema ve feminizm odaklı bağımsız dijital yayın organı Another Gaze / Another Screen işbirliğiyle hazırlanan İranlı Bayanlar Konuşuyor: Tarih, Sanat, Direniş isimli kısım 1979’dan günümüze uzanan bir tarih aralığında bayanlar ve non-binary (ikili cinsiyet sınıflandırmasının dışındaki kimliklerde) sinemacılar tarafından çekilmiş deneysel ve belgesel sinemalardan oluşuyor. İran bayan hareketine içeriden bir bakış sunan seçkide 4 uzun metraj belgesel ve 6 kısa metraj sinema seyirciyle buluşacak.
MANİA AKBARİ UÇAN SÜPÜRGE’NİN KONUĞU OLACAK
İranlı direktör, sanatçı, müellif ve oyuncu Mania Akbari yönetmen koltuğunda oturduğu 2022 imali Ne Cüretle Bunu İstersin? / How Dare You Have Such a Rubbish Wish sinemasının gösterimi için Uçan Süpürge ve Sinematek/Sinema Evi’nin konuğu olacak.
Akbari, Amsterdam Milletlerarası Belgesel Sinema Festivali’nin (IDFA) de ortalarında olduğu birçok saygın şenlikte gösterilen sinemasında, İran sinema tarihinden klipler üzerinden bayana yönelik sömürüyü ve nesnelleştirmeyi gözler önüne seriyor.
Türkiye’den izleyiciye yerli sinemadan dolayı çok tanıdık gelecek bu arşiv imajlarını göğsüne çiçek dövmesi yaptırma anlarıyla harmanlayan Akbari bu yolla, İran sinemasının öteki bayanlarıyla birlikte vücudunu tekrar sahipleniyor. Akbari, sinemanın gösterimi sonrasında izleyicilerin sorularını yanıtlamanın yanı sıra isyanın sloganı olan “Kadın, Hayat, Özgürlük” temalı bir konuşma da yapacak.
Mania Akbari’nin sinemasıyla birlikte Maryam Tafakory’nin İran Çantası / Irani Bag isimli kısa sineması gösterilecek. Görüntü makale çeşidindeki İran Çantası, bayanla erkeğin birbirine dokunmasının gösterilmesini yasaklayan İhtilal sonrası İran sinemasında çantanın, değmeden dokunmayı mümkün kılan bir sinemasal motif hâline nasıl geldiğini sinemalardan örneklerle gösteriyor.
İranlı belgeselci Firouzeh Khosrovani’nin, 2020’de birçok şenlikte gösterilen ve Amsterdam Memleketler arası Belgesel Sinema Festivali’nde (IDFA) ödül kazanan otobiyografik sineması Bir Ailenin Röntgeni / Radiograph of a Family, kısım kapsamında gösterilecek bir diğer imal. Annesi ve babası ortasında çatışmanın gölgesinde büyüyen Firouzeh Khosrovani’nin, aile arşivinden fotoğraflar, görüntüler, mektuplar, notlar ve büyüdüğü konutun farklı evrelerini temsil eden yeni çektiği manzaraları bir ortaya getirdiği sinema, 1979 İran İhtilali öncesinden bugüne çağdaş İran tarihindeki temel çatışmalara ışık tutan bir toplumsal röntgen sineması.
Bani Khoshnoudi’nin yönettiği Sessiz Çoğunluk Konuşuyor / The Silent Majority Speaks 2009 İran Cumhurbaşkanlığı seçimi sonrası, seçimde yapılan sahtekarlık haberlerinin akabinde gerçekleşen protesto şovlarına odaklanıyor. Şiddetle bastırılan ve vefatla sonuçlanan şovları yansıtan sinemada Khoshnoudi, çoğunlukla cep telefonlarıyla kaydedilen imgeleri, daha evvel de kanla bastırılan direniş hareketlerinin arşiv manzaralarıyla; otoriter yöneticilere karşı verilen yüz yıllık uğraşın tarihini mercek altına alıyor.
Filmle birlikte Sylvina Boissonnas ve Claudine Mulard’ın İranlı Bayanların Kurtuluş Hareketi: Milat / Le mouvement de libération des femmes iraniennes: année zéro isimli kısa sinemaları de gösterilecek. Sinema, Humeyni’nin bayanlar için örtünmenin zarurî olacağını açıkladığı 7 Mart 1979’u takip eden hafta boyunca sokakların, bayanların ağır protestosuna sahne oluşunu işliyor.
Mina Keshavarz’ın 1974’te umut ışığı olan aile kanununun İran Devrimi’nin akabinde feshedilmesiyle 40 yılı aşkın müddettir erkeklerle eşit haklara sahip olma uğraşı veren İranlı bayanları kendi büyükannesinin trajik öyküsü ile iç içe aktardığı sineması Tehlike Altında Yaşama Sanatı / The Arka of Living in Danger da kısım kapsamında gösterilecek imaller ortasında yer alıyor.
İRAN’DAN KISALAR: “KUŞAKLARARASI AKTARIMLAR”
Another Gaze kurucularından Daniella Shreir’in İran İçin, İran’dan Sinemalar programı için hazırladığı bu kısa sinema seçkisi, kuşaklararası etkileşimden yola çıkan deneysel ve belgesel sinemaları bir ortaya getiriyor.
Bu kısım kapsamında Sepideh Farsi’nin ömrümün 30 yılı dediği sineması Doğmamış Çocuğa Mektup / Letter to an Unborn Child; Parastoo Anoushahpour ve Faraz Anoushahpour’un jenerasyonları uzunluğu var olan yüzeyleri ve kazıntıları keşfetmeye koyuldukları Yoldan Manzaralar / Pictures of Departure; Katayoun Jalilipour’un eldeki tarihî hakikat fragmanlarının Batılılaşma öncesi İran’da kuir hayatı nasıl yine tahayyül etmeye yarayabileceğini sorguladığı İçimdeki Ses: Hakikatin Modülleri / Gut Feelings: Fragments of Truth; Niki Kohandel’in erken yaşta evlendirilen, yıllar sonra mutsuz evliliğine son vererek çocuklarıyla yeni bir hayat kuran büyükannesinin ilham verici kıssasını anlattığı Özgür Serçe / The Sparrow is Free; Nahid Rezai’nin yirmi yılı aşkın vakit sonra, okuduğu liseye dönüp, birebir sıraları dolduran kız öğrencilerle söyleşisinden oluşan, bu genç bayanların hayallerini, umutlarını, ümitsizliklerini, isyanlarını açık yüreklilikle ortaya koydukları İpekten Hayaller / Dream of Silk izleyicilerle buluşacak.
