Yüksek Seçim Konseyi’nin (YSK)146 sayılı kararı ile “Cumhurbaşkanı Seçiminde Cumhurbaşkanı Adaylarına Yapılacak Yardım ve Bağışlar ile Adayların Mal Bildirimine Ait Metot ve Asılları Gösterir Genelge”, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran, 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 14. unsuru uyarınca adaylar, yabancı devletlerden, memleketler arası kuruluşlardan, hukukî bireylerden ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek şahıslardan bağış ve yardım alamayacak.
Adaylar, YSK tarafından belirlenecek adaylık başvurusu müddeti içinde mal bildiriminde bulunmak zorunda olacak. Seçilen adayın mal bildirimi, seçim sonuçlarının mutlaklaşmasını müteakip Resmi Gazete’de yayımlanacak.
Her bir kişinin adaylara yapabileceği nakdi yardım ölçüsü, her bir çeşit için en yüksek devlet memuruna mali haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt fiyatını geçemeyecek. Alınan bağış ve yardımlar, veraset ve intikal vergisinden muaf olacak. Adaylar ödünç niteliğinde para kabul edemeyecek.
YARDIMLAR “SEÇİM HESABI”NA YATACAK
Seçimlerde şeffaflığın sağlanması emeliyle YSK tarafından belirlenecek meblağın üzerindeki nakdi yardımlar, adayların “seçim hesabı” olarak kendileri ismine açtıracakları bir banka hesabına yatırılacak. YSK tarafından belirlenecek meblağın altında kalan nakdi yardımlar ise makbuz karşılığında alınacak ve seçim hesabına yatırılacak. Alınan bağış ve yardımlar yalnızca seçim harcamalarında kullanılacak ve diğer bir emel için tahsis edilemeyecek.
Adaylığın katileşmesinden seçim sonuçlarının katılaşmasına kadar geçen devirde bağış ve yardımlar ile yapılan harcamalar YSK tarafından tasdik edilen listelere kaydedilecek.
Aday, YSK’ya evvelce bildirmek kuralıyla seçim hesapları ile gelir ve harcamalara ait bilgi ve dokümanların kayda geçirilmesi ve ibrazına ait konularda 3568 sayılı Hür Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’na nazaran yetki almış meslek mensuplarından yahut avukatlardan birini ya da birkaçını yetkili kılabilecek. Bu durumda, yetkilendirilen meslek mensubu, belirtilen konuların yerine getirilmemesi yahut eksik yerine getirilmesinde ilgili mevzuat kararlarına nazaran sorumlu tutulacak.
Aday tarafından verilecek mal bildiriminin adap ve temelleri, adaylar tarafından kullanılacak listelerin hal, içerik ve tasdiki, makbuzların biçim ve içeriği, bastırılması, bağış ve yardımların alınması, kayda geçirilmesi, harcanması, harcanmayan ya da bağış sonunu aşan kısmın Hazineye intikali ile bu hususun uygulanmasına ait öteki yöntem ve temeller YSK tarafından belirlenecek.
3628 sayılı Kanunun 5. hususu uyarınca, bu Kanun kapsamına giren görevlilerin kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ilişkin bulunan taşınmaz malları ile görevliye yapılan aylık net ödemenin, ödeme yapılmayan görevlilerin ise birinci derece devlet memurlarına yapılan aylık net ödemenin beş katından fazla fiyatındaki her biri için farklı olmak üzere, para, pay senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve öteki taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle bunların kaynakları, borçları ve sebeplerinin mal bildiriminin konusunu teşkil edecek.
MAL BİLDİRİMİ İÇİN SON TARİH 23 MART
Konuya ait yayımlanan genelgede, 14 Mayıs Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı ve 28. Devir Milletvekili Genel Seçiminde, cumhurbaşkanı adaylarının yardım, bağış, mal bildirimine ait tarz ve asıllara ait düzenlemeler yapıldı.
Buna nazaran, siyasi partilerce gösterilecek cumhurbaşkanı adayları 23 Mart’a kadar, seçmenler tarafından gösterilecek cumhurbaşkanı adayları da 20 Mart’a kadar mal bildiriminde bulunmak zorunda olacak.
Adayların, kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ilişkin bulunan taşınmazları ile kendilerine aylık ödenenler, net aylık meblağının 5 katından, aylık ödenmeyenler ise Genel Yönetim Hizmetleri Sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen net aylığın (19 bin 340 TL) 5 katından (96 bin 703 TL) fazla fiyatındaki her biri için farklı olmak üzere, para, pay senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve öbür taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle, borçları ve sebepleri mal bildiriminin konusunu teşkil edecek.
Genelge ekinde yer alan “Mal Bildirimi Formu” tek nüsha olarak doldurulup ve tarih belirtilmek suretiyle imzalanarak adaylık başvurusu müddeti içinde kapalı zarfta YSK’ya verilecek.
Seçilen adayın mal bildirimi, seçim sonuçlarının mutlaklaşmasını müteakip Resmi Gazete’de yayımlanacak.
ADAYLAR YALNIZCA NAKDİ YARDIM ALABİLECEK
Adaylar yalnızca nakdi yardım alabilecek, tıpkı yardım kabul edemeyecek.
Adaylar 7 bin liraya kadar olan, 7 bin TL dahil, nakdi yardımları makbuz karşılığında ve birebir gün seçim hesabına yatırmak üzere alabilecek. Bu ölçünün üzerindeki nakdi yardımlar ise adayların “Seçim Hesabı” olarak açtırdıkları ve YSK’ya bildirdikleri bir banka hesabına, bağış yapan tarafından yatırılacak.
Yardım ve bağışlar ile harcamalar için düzenlenen dokümanlar, siyah yahut mavi tükenmez kalem kullanılarak doldurulacak. Ayrıyeten bilgisayar ortamında kayıtlar tutulabilecek ve tutulan kayıtlar YSK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından onaylanmış müteharrik yapraklı A4 kağıtlarına yazdırılabilecek.
Silinti ve kazıntı yapılmadan, yazı ve sayılar okunaklı bir halde düzenlenecek.
Hatalı evrak düzenlenmesi durumunda aslına iliştirilip üzerine “İPTAL” yazılarak iptal edildikten sonra sıradaki doküman düzenlenecek.
Yapılacak harcamaların 213 sayılı Vergi Tarz Kanunu uyarınca belirlenen tevsik edici dokümanlar karşılığında yapılması temel olacak. Bununla birlikte, vergi mükellefi olmayanlara yapılan ödemeler ile karşılığında tevsik edici evrak alınması mümkün olmayan durumlarda, her bir sarfiyat ölçüsü 7 bin lirayı aşmamak üzere genelge ekinde belirtilen biçime uygun olarak düzenlenecek sarfiyat makbuzu karşılığında harcama yapılabilecek.
Adayların rastgele bir matbaada bastıracakları bağış ve harcama makbuzlarının cilt, seri ve sıra numaraları ile öbür baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı YSK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından denetim edilecek. Denetimde yanlışlı olduğu görülen makbuzların yenisi bastırılacak ve sonuç bir tutanağa bağlanacak. Yanlışlı olanların yerine tekrar bastırılanlar tekrar denetim edildikten sonra makbuzların tamamı YSK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığınca tasdik edilerek adaya yahut görevlendirdiği bireye zimmetle teslim edilecek.
TÜM EVRAKLAR YSK TARAFINDAN İNCELENECEK
Seçim hesapları ile bağış, yardım ve harcamalara ait tüm bilgi ve dokümanlar ile kullanılmayan makbuz ve listeler, seçim sonuçlarının mutlaklaşmasını izleyen 10 gün içinde YSK’ya tutanak karşılığında teslim edilecek. YSK bir ay içinde, adaylara ilişkin seçim hesaplarını, bağışları ve harcamaları inceleyerek varsa usulsüzlükleri ve öngörülen limitlerin aşılıp aşılmadığını tespit edecek. Bu evrede tespit edilen eksikliklerin giderilmesi hedefiyle YSK tarafından adaylara 30 gün müddet verilecek.
Alınan bağış ve yardımlardan belirtilen limiti (55 bin 598 TL) aşan ölçü ile harcanmayan kısım Hazineye intikal ettirilecek. Şura bu misyonu yerine getirirken Sayıştay Başkanlığı ve gerekli görülen öbür ilgili kamu kurumlarından yardım alabilecek.
YSK tarafından yapılan inceleme sonuçları kesin olup incelemenin tamamlanmasını müteakip bir ay içinde ilan edilecek.
